Grenzen stellen – tot hier is oké

Over onze grenzen gaan doet vaak meer kwaad dan goed. Check af en toe in bij jezelf. Stel jezelf de vraag: Hoe voel ik me in een situatie? Is dat angstig, verdrietig, boos? Want dat kan een teken zijn dat er een grens is overschreden. Herken je een patroon of valt het je op dat je mensen of activiteiten vermijdt, omdat ze je een ongemakkelijk gevoel geven? En zelfs als je er niet zo bewust bij stilstaat, zal je lichaam je wel hints geven. Gespannen schouders, hoofdpijn, slecht slapen of piekeren kunnen allemaal signalen zijn dat je over je grenzen gaat of laat gaan. 

Want misschien ben jij het niet zelf die over je grenzen gaat, maar zijn het anderen die zich bemoeien, micromanagen of op een andere manier je grenzen testen. Gebeurt het soms dat iemand ongewenst advies geeft, je aanraakt terwijl jij dat niet wil of ervan uitgaat dat je altijd maar beschikbaar moet zijn? Wat doet dat met jou? Wat zit erachter dat het blijft gebeuren?

De kans is groot dat je als kind vaak te horen dat je je moest gedragen. Dat je flink moest zijn en beleefd. En een kusje geven aan de tante en de oma, ook al wilde je dat liever niet. Misschien was jij degene die bij de leerkracht in de klas bleef, als laatste, om de stoelen op de banken te zetten en op te ruimen. Zodat ze jou een fijne leerling zou vinden. Door impliciet of expliciet ‘ja’ te zeggen, wou je tof gevonden worden, erkenning krijgen, gezien worden. People pleasen, noemen we dat: lief en flink zijn om zo liefde van een ander te krijgen. Maar daardoor kan je niet zijn wie je echt bent, of tonen wat je echt zou willen. Naast dat people pleasen kan het ook zijn dat je geen ‘nee’ durft zeggen omdat je bang bent voor een conflict, om afgewezen of genegeerd te worden, of omdat je heel erg rekening houdt met sociale normen en verwachtingen en daardoor op eieren loopt. 

Dat je moeilijk ‘nee’ kan zeggen is dus niet alleen een kwestie van (bewust) niet durven, maar iets dat zijn oorsprong kan vinden in wat je vroeger meemaakte. Wees mild voor jezelf, dat is oké. Het goede nieuws: eens je de patronen of de oorsprong van je gedrag op het spoor bent, kan je er iets aan proberen te veranderen.

Je bent dat kleine kind van toen niet meer. Door nee te zeggen, kom je op voor jezelf. Nee is nee, zonder dat je je hoeft te verantwoorden. 

‘Nee, ik heb geen tijd voor die extra taak.’
‘Nee, ik kan niet naar de vergadering komen.’
‘Nee, ik heb geen zin om te koken.’

Oké, dat zeggen, is inderdaad gemakkelijker gezegd dan gedaan. Maar je kan ook ‘nee’ zeggen op een minder expliciete manier. Wil je bijvoorbeeld niet samen met je collega’s lunchen, trek er dan op uit tijdens de middagpauze en maak een wandeling of lunch gewoon lekker in je eentje. Heb je geen zin om te koken? Stel voor om frietjes te halen of haal wat diepvriespizza’s in huis. Probeer het zo eens, als een eerste stap.