Auch, dat was een blauwe plek!

Over triggers en blauwe plekken verzorgen

Je maakte het vast al mee: er gebeurt iets (schijnbaar onbelangrijk of klein) en je reageert daar heel heftig op. Je huilt, wordt boos of bang – soms zelfs buiten proportie. Iets of iemand duwt op je blauwe plek en dat zorgt voor die hevige reactie. Want net zoals een fysieke blauwe plek pijn doet als je erop drukt, kan ook zo’n emotionele blauwe plek pijn triggeren.

Twee voorbeelden om te beginnen:
Sarah groeide op als jongste van vier kinderen: "Ik had vaak het gevoel dat ik er niet echt toe deed. Mijn broers en zussen waren altijd luider, groter en belangrijker. Ik weet nog goed dat, als ik iets wilde zeggen aan de eettafel, mijn stem vaak verloren ging in het lawaai. Niemand hoorde me echt. Ik voelde me dikwijls genegeerd en onzichtbaar. Als kind kon ik daar weinig mee, dus stopte ik mijn gevoelens weg.

Een paar weken geleden zat ik in een vergadering op mijn werk. Ik was net aan het uitleggen wat mijn idee was voor een nieuw project, toen een collega me zomaar onderbrak. Hij had vast geen slechte bedoelingen, maar op dat moment voelde ik een steek van frustratie. Alsof ik weer dat kleine meisje was, dat niemand hoort. Ik werd ineens zo boos en verdrietig, dat een andere collega na de vergadering kwam polsen of alles wel oké met me was.”

Mark kreeg als kind van zijn ouders te horen dat hij niet goed genoeg zijn best deed: “Mijn ouders bedoelden het waarschijnlijk goed, maar hun kritiek kwam altijd heel hard binnen. Ik begrijp waarom ze het deden, ze wilden dat ik het beste uit mezelf haalde. Maar voor mij leek het alsof ik nooit aan hun verwachtingen kon voldoen. Zelfs als ik goede punten had, was er altijd wel iets dat beter kon. Dat heeft me als kind onzeker gemaakt, en die onzekerheid draag ik nog steeds met me mee.

Nu ik volwassen ben, merk ik dat ik moeite heb met kritiek. Het lijkt wel of elke opmerking me terugbrengt naar die tijd waarin ik me nooit goed genoeg voelde. Onlangs bijvoorbeeld, zei een collega tijdens het teamoverleg dat mijn presentatie nog wat scherper moest worden. Het was niet eens zo'n grote kritiek – en hij had gelijk - maar ik voelde meteen een knoop in mijn maag. En in plaats van rustig te luisteren, begon ik mezelf te verdedigen en uit te leggen waarom ik het juist wél goed had gedaan.

Achteraf voelde ik me stom. Ik reageerde alsof iemand me aanviel op wie ik ben. Het drong later pas tot me door dat dit niet alleen over die presentatie ging. Maar het gevoel van niet goed genoeg zijn, is na al die jaren nog altijd ergens aanwezig.”

Herkenbaar? De kans is groot. We hebben allemaal kleine en grote kwetsuren opgelopen in ons leven en die laten blauwe plekken achter. Triggers kan je vergelijken met kleine (vaak onzichtbare) knopjes die door iets of iemand ingedrukt worden en waardoor je je ineens boos, verdrietig of bang voelt. Vaak zonder dat je echt snapt waarom. Gebeurtenissen of situaties duwen dan op de blauwe plekken, waarvan je misschien vergeten was dat je ze had.

Kreeg je zoals Mark als kind veel kritiek te verwerken? Dan kan een opmerking die ook maar een héél klein beetje als kritiek kan overkomen, je terug naar dat gevoel van toen katapulteren. Dan doet die blauwe plek pijn en je reageer je van daaruit. Triggers kunnen je behoorlijk uit je lood slaan. Neem je de tijd om ze te leren (her)kennen, kan je ermee leren omgaan.

Enkele voorbeelden van triggers:

Iemand neemt een beslissing in jouw plaats
Je wordt niet uitgenodigd op een feestje
Je komt terecht in een conflict met je partner of vrienden
Je kind kreeg een nare opmerking van een vriendje
Je partner is ziek en ligt een hele dag in bed
Je hebt het gevoel dat je niets goed kan doen of faalt in je job
Een luide omgeving of chaos
Een overvolle agenda en een oneindige to do-lijst
Je krijgt kritiek op je werk
Iemand komt te dichtbij – letterlijk of figuurlijk
Je hebt het gevoel dat jij of iemand anders onrechtvaardig behandel wordt
Je voelt je genegeerd
Je ruikt een bepaald parfum of hoort een liedje spelen
Een specifieke datum, plaats of gebeurtenis
Je collega zegt iets over je kleding of je haar
…

Triggers zijn dus gebeurtenissen die onverwacht een (oude) blauwe plek activeren en die plots hele intense emoties kunnen uitlokken. Het zijn reacties op kleine en grote trauma’s, die je in je leven opliep. Dat hoeven geen Trauma’s met een grote T te zijn, ook kleinere gebeurtenissen kunnen een blauwe plek achterlaten. Denk bijvoorbeeld aan een ruzie met je ouders, gedumpt worden door je liefje of een papa die er tijdelijk niet voor je kon zijn omdat hij het druk had op zijn werk. Dat lijken op het eerste zicht banale voorbeelden, maar ze kunnen later in je leven wel een serieuze impact hebben. Zelfs zonder dat je het doorhebt, sluimeren ze jarenlang onder de oppervlakte. Tot ze getriggerd worden.

Herken je triggers & ga ermee aan de slag

Onder die triggers zit vaak angst. Om afgewezen te worden bijvoorbeeld, om te falen, om genegeerd te worden of angst voor het onbekende. Onderzoek vanwaar die angst komt en steek ze niet weg. Angst wil je iets vertellen. En oké, het is altijd gemakkelijker om de andere kant op te kijken, maar dan wordt die angst in je hoofd dikwijls groter dan ze in werkelijkheid is. Zo ben ik ongelooflijk bang van muizen en gil ik het hele huis bijeen als ik er eentje zie. Rationeel weet ik dat zo’n beestje banger is van mij en dat het me niets zal doen, en toch kan ik het niet helpen. Na wat zelfonderzoek kwam ik erachter wat mij zo bang maakt: het onvoorspelbare gedrag van zo’n muis raakt mij in mijn angst om de controle te verliezen.

Onderzoek welke angst onder jouw trigger zit:

Word je boos als iemand je advies negeert? Is dat omdat je het gevoel krijgt dat je mening er niet toe doet en ben je bang om onzichtbaar te zijn?
Krijg je stress als iemand onverwachts plannen wijzigt? Onderzoek waarom je moeite hebt met plotselinge veranderingen. Is dat omdat je bang bent om de controle te verliezen? Misschien herinnert het je aan een moment waarop je geen invloed had op een situatie.
Merk je dat je dichtklapt als iemand je onder druk zet? Blokkeer je door eerdere ervaringen waarin je je machteloos voelde?

Soms kan het helpen om met een vriend, je partner of een therapeut te praten over je triggers en oude blauwe plekken. Zo kom je patronen op het spoor die je dan kan proberen doorbreken. Wees in ieder geval mild voor jezelf. Het is normaal dat oude kwetsuren soms terug opspelen. Sta dus de volgende keer stil bij je reactie en probeer erop te reflecteren: Wat maakt dat ik nu zo boos, bang of verdrietig ben? Welke blauwe plek doet pijn en welke trigger heeft die pijn uitgelokt?

Je gekwetst innerlijke kind komt naar boven als je getriggerd wordt

Toen ik nog in loondienst werkte, kwam ik ’s avonds oververmoeid thuis. Het werk vroeg heel veel energie en ik reageerde thuis soms ongelooflijk hard op mijn kinderen. Ik deed zo veel, maar kreeg te weinig erkenning. Mijn gekwetst innerlijke kind kwam naar boven.

Mijn wat? Wel, kinderen hebben nood aan aandacht en liefde, aan grenzen en vrijheid, aan plezier en spontaniteit. Wordt er niet aan die behoeften voldaan, dan voelen ze zich gekwetst, eenzaam, verdrietig of boos. Dat zijn de blauwe plekken die je dan oploopt en die terug opspelen als ze getriggerd worden. Je reageert op zo’n momenten dan opnieuw vanuit de angst of boosheid die je toen – als kind – voelde.

Gelukkig ben je nu volwassen en kan je je innerlijke kind helpen ‘genezen’. Door ernaar te luisteren en het op zo’n manier toe te spreken of te troosten dat het zich gezien en gehoord voelt door jou. Eigenlijk zoals je nu met een ander kind zou doen, ook als dat boos of gefrustreerd is.

Oefening: Welke angst wordt er bij jou getriggerd als je buiten proportie reageert?

Een korte oefening om je triggers op het spoor te komen en je bewust te worden van je fysieke en emotionele reacties. Neem een blaadje papier en zet je op een rustige plek.

Stap 1: Onderzoek je fysieke reactie
Denk terug aan een recente situatie waarin je sterk emotioneel reageerde. Wanneer was je zo boos, bang, gefrustreerd, verdrietig? Haal je dat moment terug voor de geest en voel in je lichaam waar de reactie zit.
Voel je een knoop in je maag? Verkrampen je schouders en je nek? Klopt je hard snel of begin je oppervlakkig te ademen?

Schrijf in een woord op waar je de reactie voelt.

Stap 2: Benoem de emotie
Hoe voelde je je in die situatie? Was je boos, verdrietig, bang, teleurgesteld of nog iets anders?

Schrijf die emotie ook in een woord op.

Stap 3: Achterhaal de trigger
Vraag jezelf af wat die emotie veroorzaakte. Misschien werd je onderbroken of kreeg je kritiek op je werk? Voelde je je genegeerd of kreeg je geen appreciatie voor alles wat je gedaan had?

Schrijf dat in een paar woorden op.

Stap 4: Voel de blauwe plek
Waaraan deed dat moment je denken? Ga in gedachten terug naar je kindertijd of jeugd. Was er al ooit al eens zo’n moment waarop je hetzelfde gevoel had?
Je hoeft niet te diep te graven, schrijf op wat er eerst in je opkomt.

Stap 5: Creëer ademruimte
Haal even diep adem en bedenk dat het gevoel uit je verleden komt. Je zit nu in een andere situatie. Je bent veilig.

Als je deze oefening enkele keren doet, krijg je een overzicht van je triggers en kan je te weten komen welke blauwe plekken ze raken en vanwaar je angst komt - en kan je dat boze, bange of verdrietige innerlijke kind dat die pijn terug voelt, helpen helen.

Benieuwd om écht voor jezelf te leren zorgen?

#TeamZelfzorg komt terug in januari 2025. Schrijf je in op de wachtlijst en ontvang de exclusieve Early bird-korting, enkel als je op de wachtlijst staat!